زردشت

پس از رفع شورش های داخلی ، در سال 526 ق . م کمبوجیه تصمیم گرفت مصر را به تصرف درآورد . او بیم آن داشت که در غیاب او برادرش بردیا اقداماتی بر علیه او انجام دهد . به همین دلیل مخفیانه او را به قتل رسانید .

کمبوجیه با سپاه خود از صحرای سینا بین فلسطین و مصر گذشت و فرعون مصر را شکست داد . طولی نکشید که پایتخت مصر را تصرف کرد . در ادامه فتوحات ، قصد تصرف کارتاژ را کرد ولی پشیمان شد(به علت دوری راه) . همچنین کمبوجیه برای تسخیر نوبی (حبشه امروزی ) به سوی آن سرزمین لشگر کشید ، ولی نتیجه ای نگرفت و بیشتر سپاهیان او در بیابانهای حبشه گرفتار بی آذوقگی و بی آبی و گرمای طاقت فرسا شدند و از پا درآمدند .

کمبوجیه در سال 523 ق. م به طرف ایران حرکت کرد که در شام خبر شورش یک نفر از مغان به اسم گئومات به گوشش رسید گئومات خودش را “بردیا” نامیده بود ادعای سلطنت می کرد . در راه ، هنگام سوار شدن بر اسب حلقه غلاف خنجرکمبوجیه پاره شد و خنجر عریان در ران او فرو رفت و زخمی شد . بر اثر این زخم ، کمبوجیه در شام درگذشت .

داریوش بزرگ – هخامنشیان

داریوش یکی از پادشاهان بزرگ روزگار باستان است . او در هفت سال و در 19 جنگ تمامی مدعیان سلطنت را که در اطراف کشور طغیان کرده بودند ، مغلوب کرد .

کتیبه معرف بیستون یادگار این اقدامات بزرگ است . داریوش پس از سرکوب شورش های داخلی در سال 517 ق . م به طرف مصر رفت و

حکمران آنجا را که شورش کرده بود شکست داد

داریوش کشور خود را به بیست یا سی ساتراپی (ایالت بزرگ ) تقسیم کرد . برای اینکه تمام قدرت به دست ساتراپ یا حکمفرما نیفتد در کنار هریک از آنان یک فرمانده لشگر و یک دبیر مخصوص گذاشت تا مواظب ساتراپ باشند و مستقیما با دربار مکاتبه کنند . گذشته از این برای جلوگیری از تعدی ستمگری و حاکمان ومأموران مالیات و برای گسترش عدالت برنامه های خاصی ترتیب داد مثلا بازرسان مخصوصی در سر تاسر مملکت مواظب مامورین عالی مقام دولتی بودند و مامورین دیگری نیز پنهانی کارهای متصدیان امور را

تحت نظر گرفته به دربار شاهنشاه اطلاع می دادند .

داریوش شاهراه سارد و شوش را که قریب 2400 کیلومتر است ساخت : در هر چند کیلومتر ایستگاه برید ، ساخلوی نظامی، مهمانخانه های باشکوه و چاپارخانه ای برای تعویض اسب یافت می شد.این پادشاه سکه طلا (داریک ) را رایج ساخت . مالیات ها را کم کرد و کشاورزان را تشویق کرد . او تنگه ای را که نیل را به دریای سرخ مربوط می کرد و کشتی های مدیترانه از راه آن به اقیانوس هند برمی گشتند باز کرد .(امروزه به نام کانال سوئز معروف شده)

داریوش به پیشرفت صنعت معماری و حجاری توجه زیادی کرد و می توان گفت که این پادشاه در هر رشته از کارها اقدامات برجسته ای کرد .

حدود سال 512 ق . م داریوش وارد پنجاب شد و اراضی وسیعی را در آن حدود به تصرف خویش درآورد و ساتراپی جدید تشکیل داد .

داریوش در ادامه فتوحات ، به فکر تصرف سرزمین « سگیتهای » اروپائی «روسیه جنوبی » افتاد ، چرا که این اقوام در حدود مرزبانی ایران ایجاد زحمت می کردند .

در سال 514 ق . م داریوش پس از عبور از کانال به سفر به سوی رود دانوب رفت و به تعقیب سگیتها پرداخت . سپس به سارد برگشت اما باقی مانده لشکر او که در اروپا مانده بودند شهرهای ترکیه را تصرف کردند و پادشاه مقدونیه نیز مطیع ایران شد.

داریوش در ادامه با یونانیان وارد جنگ شد ولی در جنگ ماراتن از یونانیان شکست خورد .

– سایر پادشاهان

دیگر پادشاهان هخامنشی عبارتند از : خشایارشا ، خشایارشای دوم ، داریوش دوم ، اردشیر دوم ، اردشیر سوم و داریوش سوم .

داریوش سوم آخرین پادشاه این سلسله است که طی جنگ هایی که با اسکندر مقدونی داشت شکست خورد و سرزمین هخامنشی به تصرف اسکندر درآمد .

تشکیلات و ارکان هخامنشیان

پادشاهان هخامنشی در اداره کردن ممالک وسیع خود ، عادات و مذاهب ملل را محترم شمردند . تشکیلات خصوصی آنان را بر هم نزدند و حتی در اکثر نقاط ، از میان بومیان روسای محل را انتخاب می کردند و بیگانه را بر آنان مسلط نمی داشتند . مادام که این اقوام مالیات پرداخته و خود را از اتباع ایران میدانستند ، احدی مزاحم آنان نمی شد . چنانچه در شرح حال داریوش گفته شده این ممالک وسیع به بیست چهار تا سی ساتراپی ، تقسیم شده و هر ساتراپی دارای یکنفر حکمفرما موسوم به ساتراپ بوده و یکنفر دبیر که کارهای ساتراپ را تحت نظر می گرفت ، در قلعه هر شهر یک حکمران موسوم به ” ارگ پت ” یافت می شد . فرمانده لشگر ساتراپ و دبیر مستقلا وظایف خود را انجام می دادند و مستقیما با دربار در تماس بودند . احکام شاهنشاه را چاپارهائی که بدون توقف در راه بودند و آن اراضی وسیع را می پیمودند به مقامات مربوط می رساندند عده ای مامورین موسوم به چشم و گوش شاه در هر سال مناطق دور دست را بازرسی می کردند و نتیجه تحقیقات خود را به دربار اطلاع می دادند .

مذهب هخامنشیان

پادشاهان هخامنشی اهورا مزدا را خالق زمین و آسمان می دانستند و اقتدار و سلطنت خویش را از تأییدات اومی دانستند . از آنجا که اهورا مزدا نادیدنی بود او را در مقابل آتش که نماد قدرت و شکوه بود می پرستیدند.در اکثر کتیبه های برخی پادشاهان برای اولین بار نام مهر و ناهید برده شده است . اگر چه ایرانیان قدیم به مهر معتقد بودند و آن را مقدس می شمردند ولی اعتقاد پادشاهان هخامنشی به این رب النوع ، از اواخر قرن پنجم قبل از میلاد است و از زمان اردشیر دوم است که پادشاهان این سلسله مهر را مقدس دانسته اند و در موقع سوگند وی را شاهد گرفته اند ، یا در جنگ از او یاری خواسته اند . ملت ایران در آن زمان آب و آتش و باد و خاک را مقدس می دانستند.

مغان قبیله ای از مادها بودند که کارشان به اجرای مراسم مذهبی اختصاص داشته است و حضور آنها برای اجرای مراسم خواندن سرودهای مذهبی واجب بوده است . فرق عمده ای که بین مراسم پارسیان و مغان مشاهده شده ، این است که پارس ها اجساد خود را موم اندوده کرده و بعد به خاک می سپردند ولی مغان دفن اموات را جایزنمی دانستند و معتقد بوند که خاک مقدس است و نباید لاشه را در آن دفن کرد